Osiągi opony
Opona to jedyne miejsce kontaktu samochodu z drogą. Spełnia ona zatem bardzo wiele różnych funkcji. Przeczytaj artykuł i poznaj najważniejsze osiągi i właściwości opon.
Do głównym osiągów opon możemy zaliczyć:
- przyczepność na mokrej nawierzchni,
- przyczepność na suchej nawierzchni,
- hamowanie na mokrej nawierzchni,
- kierowalność,
- poziom hałasu i komfort,
- trwałość bieżnika.
W odniesieniu do opon zimowych oraz całorocznych musimy dodać jeszcze jeden istotny współczynnik – przyczepność w warunkach zimowych, czyli zachowanie we wszystkich warunkach atmosferycznych, z którymi możemy mieć do czynienia w czasie niskich zimowych temperatur. Parametr ten, podobnie jak przyczepność na suchej i mokrej nawierzchni, ma duży wpływ na bezpieczeństwo.
Osiągi opon możemy podzielić ze względu na ich wagę na:
- związane z bezpieczeństwem (najwyższy priorytet),
- związane z kierowalnością (również ważne, wpisujące się w parametr bezpieczeństwa),
- związane z komfortem (mogące również przekładać na bezpieczeństwo w przypadku dłuższych podróży),
- związane z kosztami eksploatacji.
Niektórzy kierowcy będą przywiązywać szczególną wagę na koszty eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem niskiego kosztu zakupu. Inni będą natomiast gotowi zapłacić wyższą cenę, aby zyskać na komforcie i bezpieczeństwie. W kontekście funkcji opony osiągi związane z bezpieczeństwem są najważniejsze.
W poniższej tabeli prezentujemy poszczególne osiągi wraz z krótkim określeniem ich wpływu oraz znaczenia:
| Osiąg | Wpływ | Znaczenie |
| Przyczepność na mokrej nawierzchni | Zachowanie na wilgotnej jezdni w czasie wykonywania poszczególnych manewrów |
|
| Hamowanie na mokrej nawierzchni | Zdolność zatrzymywania na mokrej nawierzchni |
|
| Przyczepność na suchej nawierzchni | Zachowanie na suchej nawierzchni w czasie wykonywania poszczególnych manewrów |
|
| Kierowalność | Łatwość w kierowaniu samochodem |
|
| Poziom hałasu i komfort | Komfort i wpływ na zmęczenie |
|
| Trwałość | Czas i koszt użytkowania | Indywidualne - Koszty |
| Opory toczenia | Koszt użytkowania, aspekt ekologiczny | Indywidualne - Koszty oraz poczucie świadomości ekologicznej |
Przyczepność na mokrej nawierzchni
Odpowiada za poziom przyczepności na mokrej nawierzchni w czasie pokonywania zakrętów, przyśpieszania, jazdy ze stałą prędkością i odporność na zjawisko aquaplaningu. Bardzo ważnym elementem jest głębokość warstwy wody i prędkość z jakimi się poruszamy. Jednak ze strony opony ważny jest kształt rzeźby bieżnika, a więc układ i ilość rowków i lamelek oraz zastosowana mieszanka gumowe bieżnika i konstrukcja opony. Te czynniki są istotne w odniesieniu zarówno do nowych opon jak i tych noszących już ślady użytkowania. Wraz ze zużyciem bieżnika, a więc zmniejszeniem głębokości rowków potencjał przyczepności zmniejsza się w znacznym stopniu. Wpływ na przyczepność ma też druga strona kontaktu, a więc nawierzchnia jezdni. Inny poziom przyczepności będzie na asfalcie z mieszanki drenującej o dużej mikro i makro chropowatości, a inny na gładkim betonie lub kostce brukowej. Bardzo istotnym elementem są też wszelkiego rodzaju zabrudzenia, jakie mogą wystąpić na nawierzchni.
W pojęciu przyczepności na mokrej nawierzchni zawiera się odporność na zjawisko aquaplaningu. Wystąpienie aquaplaningu polega na utracie kontroli nad pojazdem w momencie, gdy opona przejeżdżając przez warstwę wody traci kontakt z jezdnią. Obrazowo możemy powiedzieć, że opona unosi się wtedy na powierzchni wody. Wraz ze wzrostem prędkości ruchu ryzyko wystąpienia aquaplanigu wzrasta, gdyż rzeźba opony ma coraz mniej czasu na ewakuowanie wody, którą spotyka na swojej drodze.
Hamowanie na mokrej nawierzchni
Z grupy osiągów związanych z przyczepnością wyodrębnić można jako szczególnie istotny hamowanie na mokrej nawierzchni. Sytuacja awaryjnego hamowania jest krytycznym manewrem o dużym znaczeniu dla bezpieczeństwa. Znaczenie tego osiągu opon docenia każdy kierowca. Podobnie uważają władze Unii Europejskiej zaliczając hamowanie na mokrej nawierzchni jako element, który będzie zawarty na wprowadzanych od 2012 roku etykietach umieszczanych na oponach.
Przyczepność na suchej nawierzchni
Zapewnienie przyczepności na suchej jezdni jest zadaniem zdecydowanie łatwiejszym, niż na mokrej nawierzchni lub w warunkach zimowych. Mimo to poziom przyczepności w zależności od modelu opony może się różnić. Z punku widzenia bezpieczeństwa najważniejsze jest to jaką drogę hamowania zapewnia opona oraz jaką przyczepność zapewnia w zakręcie. Opona musi zapewniać też dynamiczne ruszanie, musi radzić sobie z mocą jaką dysponuje samochód.
Poziom przyczepności zależeć może od wielu czynników, zawierając:
- mieszankę i rzeźbę bieżnika,
- kształt zarysu opony, szerokość i wysokość profilu,
- budowę wewnętrzną opony,
- czynniki zewnętrzne (rodzaj nawierzchni. jej stan, warunki pogodowe),
- parametry pracy (ciśnienie, obciążenie).
Kierowalność
Tę cechę opony można określić jako szybkość, łatwość i precyzję z jaką sygnały z koła kierowniczego przekazywane są na jezdnię. Ten osiąg pomaga kierowcy kontrolować samochód zwłaszcza w nagłej sytuacji kiedy niezbędny jest raptowny manewr. Znaczenie tego parametru docenimy tez podczas pokonywania serii szybkich zakrętów.
Bardzo istotne jest wypośrodkowanie tego osiągu- reakcja nie może być, za wolna, ani też za szybka. Istotna jest precyzja i przewidywalność. Zasadniczo już na etapie projektowania danego modelu samochodu konstruktor definiuje jego charakterystykę i w ten sposób stawia wymagania odnośnie właściwości opony w zakresie kierowalności. Właściwości odpowiednich opon do auto sportowego i do rodzinnego będą zgoła odmienne, gdyż inaczej będzie zestrojony samochód, ale też inne wymagania kierowcy.
Warto też powiedzieć o tym, że szybkość reakcji opon niskoprofilowych jest większa niż opon o wysokim profilu i to właśnie te pierwsze są wybierane do samochodów o sportowym charakterze.
Poziom hałasu i komfortu
Poziom hałasu i komfortu bywa bardzo istotny dla części kierowców. Wynalezienie przeszło wiek temu opony pneumatycznej było ogromnym postępem w dziedzinie komfortu. Opona kompensuje występujące na nawierzchni drogi nierówności filtrując jednocześnie powstające drgania. Mimo ewolucja i rozwoju jaki dokonał się na przestrzeni tych lat opona może drgać i generować hałas. Jednym z czynników mających wpływ na poziom generowanego hałasu rzeźba bieżnika danego modelu opony. Zwłaszcza w przypadku opon wyższych klas konstruktorzy starają się zoptymalizować kształt klocków w taki sposób generowane dźwięki były jak najmniej dokuczliwe dla kierowców, pasażerów jak i osób znajdujących się na zewnątrz. Czasami jednak jeśli priorytetem są inne parametry, na przykład przyczepność na mokrej nawierzchni, połączenie dwóch osiągów może nie być łatwe. Sposobem na osiągnięcie dobrej przyczepności na mokrej nawierzchni jest zastosowanie otwartej rzeźby bieżnika, co zwykle niestety skutkuje wzrostem hałaśliwości. Często tak jest, że opony o bardziej agresywnej lub sportowej rzeźbie, oraz posiadające duże klocki bieżnika będą głośniejsze i bardziej męczące. Mimo, że na pozór hałas i komfort mechaniczny wydają się nie mieć bezpośredniego związku z bezpieczeństwem, to właśnie przez efekt zmęczenia wraz z upływem czasem mogą wpływać na poziom koncentracji i nerwowe zachowania kierowcy.
Trwałość
Trwałość jest odpornością opony na zużycie. Dla kierowcy przekłada się ona na ilość pokonanych kilometrów lub czas do momentu zdarcia bieżnika do wskaźnika zużycia bieżnika (TWI). W taki sposób możemy traktować to zagadnienie pod kątem zgodności z przepisami. Eksperci radzą jednak traktować jako bezpieczną granicę zużycia sytuację gdy pozostało nam jeszcze 3-4 mm rzeźby. Istotne jest to zwłaszcza w czasie deszczu i w warunkach zimowych. Na trwałość opon wpływa bardzo wiele czynników. Jeśli chodzi o czynniki wewnętrzne, bezpośrednio związane z oponami najważniejsza jest zastosowana mieszanka gumowa oraz konstrukcja opony. Istotne są też prędkości z jakimi jeździmy, styl jazdy, poziom obciążenia i ciśnienia powietrza, stan techniczny zawieszenia.
Opory toczenia
Opory toczenia są parametrem, który w ostatnim czasie wzmocnił swoje znaczenie. Może jeszcze nie dla wszystkich, ale dla dużej części kierowców nabiera on dużej wagi. Dzieje się tak z dwóch powodów. Pierwszy z nich to wpływ oporów toczenia na koszty eksploatacji samochodu przez spadek zużycia paliwa, drugi to aspekt ekologiczny- chęć obniżenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Na tę chwilę do większej części populacji kierowców przemawia ten pierwszy powód.
Przyczepność w warunkach zimowych
Tak jak napisaliśmy wcześniej w odniesieniu do opon zimowych i całorocznych bardzo ważnym dodatkowym parametrem jest przyczepność w warunkach zimowych. W ramach tego osiągu zawiera się łatwość wprawienia w ruch jak i wyhamowania samochodu w zimowych warunkach, a także jego zachowanie w czasie jazdy na wprost, w zakręcie i w czasie wszelkich innych manewrów. Te zimowe „umiejętności” możliwe są do osiągnięcia dzięki odpowiedniej mieszance gumy oraz rzeźbie bieżnika. Niestety zwykle tracą na tym osiągi na suchej i mokrej nawierzchni.
Zobacz także