Utylizacja opon
Recycling ogumienia, czyli co można zrobić z zużytych opon.
Jeszcze nie tak dawno brakowało ścisłych uregulowań prawnych co do tego jaki los powinien spotykać wyeksploatowane opony. Nieraz zdarzało się, że lądowały one po prostu na wysypisku razem z innymi odpadami ewentualnie były zakopywane czy wrzucane do zbiorników wodnych. Jednak alarmujące statystyki mówiące o 1,2 mld niepotrzebnych opon w skali roku na całym świecie sprawiły, że owo podejście zaczęło się zmieniać. Przede wszystkim wśród osób stanowiących prawo.
Dzisiaj producenci i dystrybutorzy ogumienia są zobowiązani do opłaty produktowej czyli płacenia określonej kwoty zależnej od kosztu ponownego przetworzenia danego modelu opony. Opony do utylizacji dostarczają różnorakie firmy zajmujące się odzyskiem surowców wtórnych. W Polsce jest to Centrum Utylizacji Opon Organizacja Odzysku S.A. Oto kilka stosowanych sposobów, na wykorzystanie tego rodzaju odpadów.
Olej z opon
Global Resource Corporation opracowała technologię przetwarzania wyeksploatowanych opon na olej napędowy. Najpierw się je mieli a potem poddaje obróbce cieplnej w wielkim odpowiedniku kuchenki mikrofalowej. Efektem końcowym procesu jest olej napędowy, gaz, który może służyć do ogrzewania jak również niewielka ilość grafitu i stali. Z tych składników w dalszej produkcji opon używany jest grafit nadający ogumieniu kolor czarny.
Owa „mikrofalówka” różni się tym od domowej, że wykorzystywane jest w niej 1200 ściśle określonych częstotliwości fal radiowych. Są one tak dobrane by wywoływać drgania węglowodorów o określonej długości łańcuchów. Gdy wiązania pękną związek chemiczny zamienia się w kilka innych substancji o stanie skupienia gazowym lub ciekłym. Bilans energetyczny całego procesu jest dodatni. Oznacza to, że paliwo, które powstaje wytworzy więcej energii niż zostało zużyte podczas działania mikrofalówki. Według GRC z 9 kg ogumienia powstaje 4,5 l paliwa do silników Diesel, 3,4 kg grafitu, 1,4 m3 gazu oraz 1 kg stali.
Obecnie najpowszechniej stosowanym sposobem uzyskiwania z opon oleju napędowego jest tzw. piroliza czyli proces, w którym pod wpływem ciepła przerywane są wiązania związków chemicznych. Są dwie odmiany tej metody utylizacji: niskotemperaturowa, której produktem są oleje stosowane do produkcji różnego rodzaju paliw i lakierów oraz wysokotemperaturowa, w której wytwarzany jest gaz.
Opony i asfalt
Kolejnym sposobem recyklingu opon jest wykorzystywanie gumy, z których są wykonane do poprawy właściwości asfaltu. Guma po dodaniu przyczynia się do utwardzenia asfaltu a co za tym idzie zwiększa jego odporność na uszkodzenia mechaniczne, zmniejsza prawdopodobieństwo pękania oraz przyczynia się do redukcji hałasu wytwarzanego podczas jazdy samochodów. Nawierzchnia przygotowana w ten sposób wpływa również na poprawę właściwości hamujących – skraca o 1/4 drogę hamowania pojazdów. W USA prowadzono nawet na ten temat badania, które wykazały, że na drogach wykonanych z mieszanki gumy i asfaltu kilkukrotnie zmniejsza się ilość wypadków, zwłaszcza w deszczowe dni.
Energia z opon
Jako, że guma ma dobre właściwości cieplne i wysoką, tzw. wartość kaloryczną może służyć do wytwarzania energii na drodze spalania. Po przystosowaniu pieców przemysłowych do spalania zużytych opon mogą one służyć jako paliwo. Wprawdzie owa modernizacja sporo kosztuje ale zwraca się między innymi przez otrzymywanie środków finansowych za utylizację ogumienia. Dodatkowo jako, że ten typ paliwa może stanowić do 20% całości, zmniejsza się również zapotrzebowanie na węgiel co stanowi dodatkową oszczędność. Kolejna zaleta używania zużytych opon jako paliwa to mniejsza emisja CO2 i SO2. Ten typ paliwa jest stosowany głównie w cementowniach i elektrociepłowniach.
Jeszcze raz w drogę
Jako, że zainteresowanie regenerowanymi oponami jest niewielkie, metoda bieżnikowania nie jest zbyt powszechnie używana. Polega ona na pozbyciu się pozostałości starego bieżnika, przygotowania powierzchni opony a następnie za pomocą odpowiednich klejów umieszczenie nowego bieżnika oraz wulkanizacja ogumienia. Taka opona jest zwykle o połowę tańsza. Do ponownego wykorzystania nadaje się zazwyczaj 75% masy wyeksploatowanej opony.
Pozostałe rozwiązania
Zużyte ogumienie znajduje swoje zastosowanie również przy różnorakich umocnieniach lądowych. Dzieje się tak w przypadku nasypów, brzegów rzecznych, falochronów i wielu innych. Istnieje też póki co pomysł akademicki na utylizację gumy z opon do tworzenia filtrów wody. Jego twórca, uczony z USA, Yuefeng Xie twierdzi, że tak przygotowane filtry są skuteczniejsze i rzadziej ulegają zatkaniu. Coraz popularniejsze stają się również własnoręcznie robione ozdoby czy meble. W wielu ogrodach można znaleźć łabędzie, studnie, huśtawki czy kwietniki z opon. W domu natomiast coraz częściej spotykane są pufy, stoliki czy legowiska dla zwierząt, które wykonane są ze zużytego ogumienia.
Zobacz także