13.04.2010 09:34

36

Zmiana rozmiaru kół - wady i zalety

Autor: opony.com.pl, Dariusz Walisiak (Goodyear Polska)

Przeczytaj, jak dobrze dobrać zamienniki opon. Dowiedz się o plusach i minusach używania zamienników.

Wielu właścicieli samochodów zwiększa szerokość opon i średnicę felg. Trend stał się popularny nie tylko ze względu na zwiększone własności trakcyjne, ale przede wszystkim z racji walorów estetyczne auta. Modę dostrzegli również producenci samochodów. Kilka lat temu przeciętna felga w nowym aucie miała rozmiar 14 cali. Dziś hale fabryczne opuszczają pojazdy na felgach o dwa cale większych. Czy trend ma same zalety? Mimo niezaprzeczalnych walorów estetycznych, zmiany niosą ze sobą też pewne konsekwencje.
 
Informacje o zalecanych rozmiarach opon wraz z ich ciśnieniem znajdziemy w okolicach wlewu lub progu drzwi.

Informacje o zalecanych rozmiarach opon oraz ich ciśnieniu znajdziemy w okolicach wlewu lub progu drzwi.

Producenci dopuszczają zmianę średnicy zewnętrznej opon w zakresie nieprzekraczającym 2%. Zmiana takiego rzędu nie wpływa negatywnie na system stabilizacji toru jazdy, ABS itp. Wynika z tego, że chcąc zainstalować felgi o większej średnicy musimy zmniejszyć profil opon. Należy również wziąć pod uwagę, że stosowanie homologowanych rozmiarów kół to jedyna gwarancja zachowania parametrów trakcyjnych.

Jakie są wobec tego wady i zalety zmiany średnicy kół?

Zalety:

• Lepsza przyczepność. Jej poziom zależy od zakresu zmian. Zwiększenie szerokości koła skróci drogę hamowania na suchej nawierzchni.
• Lepsza reakcja i zachowanie w zakręcie. Większa felga i mniejszy profil wpływa pozytywnie na zachowanie auta w zakręcie. Zwiększa również dopuszczalną prędkość bezpiecznego pokonywania łuków drogi.
• Względy wizualne.
• Poprawa efektywności układu hamulcowego. Większe felgi pozwalają na montaż większych tarcz hamulcowych oraz zacisków o większej ilości tłoczków.

Wady:

• Finanse. Zakup nowego kompletu felg i opon to spory wydatek. Szczególnie, jeśli wziąć pod uwagę, że felgi im większe, tym droższe. W przypadku opon niższy profil także wiążę się z wyższą ceną.
• Większe spalanie. Szerokie opony mają większe opory toczenia, wpływające na wzrost spalania paliwa. Felgi mogą mieć ponadto zmniejszać przyśpieszenie samochodu (nie dotyczy klasy „lightweight”).
• Możliwość uszkodzenia opon i felg. Opony o niższym profilu mogą zostać łatwiej uszkodzone np. podczas wpadnięcia w dziurę. Podobnie w przypadku felg.
• Gorszy komfort. Komfort jazdy ulegnie zmniejszeniu ze względu na sztywniejszy bok opony niskoprofilowanej oraz zwiększony ciężar spowodowany szerokością opony.
• Większa podatność na koleiny. Większa szerokość opony utrudnia pokonywanie kolein. Sztywne boki pogarszają możliwości związane z wyjechaniem z koleiny.
• Spadek komfortu akustycznego. W większości wypadków szersza opona generuje głośniejszy hałas toczenia. Choćby ze względu na fakt, że powietrze prześlizgujące się między klockami bieżnika musi pokonać dłuższą drogę.
• Obniżona odporność na aquaplaning. Szeroka i niska opona posiada większą powierzchnie kontaktu, wraz z nią zwiększa się również ilość wody, która musi wypompować bieżnik. Inżynierowie oponiarscy starają się temu przeciwdziałać, wprowadzając bieżniki kierunkowe lub asymetryczne. Niestety, zwiększenie szerokości opony wpływa na możliwość zaistnienia aquaplaningu.
• Mniejsza przyczepność na brudnej drodze. Szerokie opony charakteryzują się dłuższą drogą hamowania na zapiaszczonej lub zabrudzonej drodze.

Montując większe felgi, musimy zmniejszyć profil opon.

Zmiana szerokości opon bez zmiany rozmiaru felg

Zmiana szerokości opony nie zawsze oznacza zmianę rozmiaru felg. Trzeba pamiętać o obowiązującej zasadzie, wg której średnica zewnętrzna opony może zwiększyć się o 2% w stosunku do rozmiaru fabrycznego. Zgodnie ze starą zasadą doboru zamienników, średnica zewnętrzna nowej opony powinna być nie mniejsza niż -2% i nie większa niż 1,5%.

Przykładowo – zamiast opony o rozmiarze 185/60 R15 możemy wykorzystać opony 195/55 (średnica zmniejsza się o około 1.3%) lub 205/55 (średnica większa o ok. 1%).
Niedopuszczalne byłoby z kolei wykorzystanie opon o rozmiarach np.: 195/50 R15 (zmniejszenie średnicy o 4.25%), 165/70R15 (zwiększanie średnicy o 1,96%), 175/70R15 (zwiększenie średnicy o 4,25%).
Można zastosować również opony węższe np. 175/65R15 przy zachowaniu tolerancji +1,5/-2% różnicy średnicy zewnętrznej.

Gdybyśmy chcieli zastosować wyliczenie dla rozmiaru 185/60R15 zgodnie z nowymi regułami zalecanymi od lipca 2003 r. przez ETRTO ilość potencjalnych zamienników zmniejszy się. Nowa reguła mówi, że średnica zewnętrzna powinna zawierać się w przedziale +/- 3% między średnicą zewnętrzną teoretyczną (inaczej projektową) i średnicą nominalną obręczy. Warto podkreślić, że nie jest to zwiększenie przedziału do 3% jak często jest to niewłaściwie podawane.

W celu wyliczenia widełek doboru zamienników dla rozmiaru 185/60R15 trzeba posiadać następujące dane:

• Zewnętrzną średnice teoretyczna
• Nominalną średnice obręczy

Następnie należy je podstawić do wzoru. Przykładowe wyliczenia:
 
Zewnętrzna średnica teoretyczna / projektowa: 603 mm
Nominalna średnica obręczy: 381 mm
Różnica: 222 mm
Maksymalna dopuszczalna średnica: 603 + (222 x 3%) = 609,66
Minimalna dopuszczalna średnica: 603 – (222 x 3%) = 596,34

Starsza metoda doboru zamienników opiera się na wyliczeniach dla średnicy zewnętrznej w granicach +1,5/-2%, co umożliwia nam zamontowanie zamiennika w przedziale od 598,78 mm do 620,16 mm. Stosując się do nowych zaleceń, potencjalny przedział zmniejszy się do wartości od 596,34 mm do 609,66 mm.
Zmniejszy się tym samym ilość zamienników do wyboru.

Spośród możliwych zamienników odpadnie więc rozmiar 195/55R15.

Obliczanie zamienników dla rozmiaru 185/60R15.

Konsekwencje stosowania zmienników opon homologowanych

Korzystanie z szerszych opon o niższym profilu powoduje wzrost zagrożenia aquaplaningiem, większe opory toczenia, zwiększone zużycie paliwa, spadek komfortu jazdy i mniejsze możliwości manewrowania w miejscu. Z drugiej strony, montaż właściwych opon homologowanych przez producenta zapewni bezpieczeństwo.

Korzystanie z wąskich opon może pogorszyć przyczepność, wydłużenie drogi hamowania, mniejszą stabilność w zakręcie oraz nieprawidłowe działanie systemu ABS. Szczególnie w przypadku opon zimowych. Najrozsądniej będzie więc pozostać przy tej samej średnicy opony, co oczywiście nie oferuje zbyt dużego wyboru rozmiarów, lub zamontować opony o średnicy większej o jeden cal.

Zmniejszanie rozmiarów felg

Ze zmniejszeniem rozmiarów felg mamy najczęściej do czynienia przy okazji montażu opon zimowych. Zasady są identyczne jak w przypadku zwiększania średnicy felg. Dodatkowo należy jeszcze sprawdzić, czy rozmiar tarcz i zacisków pozwala na montaż mniejszej felgi.

Montaż mniejszych felg daje możliwość skorzystania z opon węższych i o wyższym profilu. Jest to skuteczne rozwiązanie w przypadku opon zimowych. Zmiana ta jest dużym zyskiem dla naszego portfela – opony o mniejszej średnicy są tańsze.

Ze względu na zwiększenie nacisku jednostkowego na cm2, zmniejszenie rozmiaru opon zimowych może wpłynąć pozytywnie na wskaźnik przyczepności. Nie powinno się jednak zmniejszać rozmiaru opon zimowych do szerokości bieżnika 205 mm. Korzyści będą znikome. Może to również spowodować spadek przyczepności oraz pogorszenie działania takich systemów jak np. ABS.

Zmiana rozmiaru w przypadku bieżników powyżej 215 mm jest ewentualnością, którą można wziąć pod uwagę.
Należy jednak pamiętać, że najbardziej optymalne właściwości auta gwarantuje zachowanie oryginalnych – homologowanych opon.

Zasada doboru opon jest jednakowa dla wszystkich typów opon, osobowe, 4x4 dostawcze czy ciężarowe. Producenci samochodów zazwyczaj dopuszczają zastosowanie opon zamienników i poruszanie się w granicach producenckich jest najrozsądniejszym rozwiązaniem.

Dariusz Mindak (Field Engineer, Bridgestone)

Generalną zasadą doboru zmienników opon zarówno do auto osobowych oraz do aut terenowych (ze szczególnym uwzględnieniem tych z napędem na cztery koła) jest dobranie maksymalnie zbliżonego do siebie obwodu toczenia opony. Wyznacznik ten jest nieodzownym parametrem w samochodach 4x4. Związane jest to prawidłowym działaniem systemów elektronicznych. Zanim jednak zdecydujemy się na zmianę obręczy oraz opon w naszym aucie, sprawdźmy na początek jakie zamienniki są dopuszczone przez producenta samochodu.

Jacek Młodawski (Specjalista ds. Technicznych, Continental)