Aktualizacja treści: 08.05.2020 14:26

6

Eksploatacyjne uszkodzenia opon

Autor: opony.com.pl 26.07.2010 08:46

Uszkodzenie ogumienia jest bardzo często spowodowane jego nieprawidłowym użytkowaniem. Przebita lub nacięta opona, a także odseparowany bieżnik mogą negatywnie wpływać na przyczepność i tor jazdy, nierzadko prowadząc do groźnego w skutkach wypadku. Jakie są najczęstsze eksploatacyjne uszkodzenia opon, czym grożą oraz jak im zapobiegać?

Czym jest uszkodzenie opony?

Od momentu pierwszego montażu w samochodzie ogumienie jest nieustannie poddawane wytężonej pracy, w czasie której ulega odkształceniom, działaniu sił bocznych i wzdłużnych czy skrajnych warunków pogodowych. Uszkodzenia opon są także często wywołane przeszkodami napotykanymi podczas jazdy, takimi jak dziury w jezdni czy najazdami na krawężniki, ostre kamienie i przedmioty. Negatywnie na ich trwałość wpływa również ostra, agresywna jazda, która sprzyja ścieraniu bieżnika. Eksploatacyjne uszkodzenia opon mogą być wywołane zarówno przez typowo mechaniczną przyczynę, jak i procesy starzeniowe i zmęczeniowe materiału.

Wyróżniamy dwie zasadnicze grupy uszkodzeń:

• eksploatacyjne uszkodzenia opon,
• fabryczne uszkodzenia opon, o których można przeczytać w osobnym artykule.

Według miejsca występowania uszkodzenia można podzielić na dwie grupy:

• Uszkodzenia wewnętrzne,
• Uszkodzenia zewnętrzne.

Dodatkowo możemy również podzielić je na:

• Uszkodzenia boku opony,
• Uszkodzenie czoła opony,
• Uszkodzenia barku opony.

W większości przypadków takie defekty negatywnie wpływają na bezpieczeństwo podróżowania, wymagając szybkiej interwencji ze strony kierowcy pojazdu. Uszkodzona opona powinna zostać dostarczona do warsztatu wulkanizacyjnego, w którym specjalista podejmie decyzję odnośnie możliwości jej naprawy bądź konieczności utylizacji. Jakie są najczęstsze przyczyny niszczenia ogumienia?

Widok ogólny opony noszącej ślady różnych uszkodzeń - rozerwanie boków i osnowy opony w wyniku zaniżonego ciśnienie lub przeładowania, częściowa separacja bieżnika, zniekształcenie drutówki i rozerwanie w strefie stopki.

Rodzaje eksploatacyjnych uszkodzeń opony

Uszkodzenie opony to awaria, która znacząco utrudnia lub wręcz uniemożliwia dalsze użytkowanie pojazdu. Może być skutkiem długotrwałej jazdy z nieprawidłowościami bądź nagłej usterki, wywołanej najazdem na ostry przedmiot czy krawężnik.

Kierowcy często zgłaszają się do wulkanizatora z uszkodzoną oponą z boku. Ta usterka spowodowana mechanicznym przecięciem może wywołać osłabienie konstrukcji i natychmiastową utratę ciśnienia, uniemożliwiającą przemieszczanie się. Im większe jest uszkodzenie boczne opony, tym mniejsza szansa na jego naprawę na gorąco. W trakcie procesu naprawczego w miejscu nacięcia nakładana jest guma, która zostaje zgrzana z resztą opony pod wpływem temperatury. O możliwości takiej regeneracji zadecyduje mechanik, oceniając ubytek gumy z boku opony.

Regularnie zdarzają się także uszkodzenia czoła bieżnika, wywołane wbiciem gwoździa lub innego ostrego przedmiotu, które nie powodują znacznego osłabienia konstrukcji. Jeśli czynnik uszkadzający nadal pozostaje wbity do opony, powietrze może uchodzić z niej w sposób niemal niezauważalny dla kierowcy. W momencie, gdy stwierdzimy obecność gwoździa czy kamienia wbitego w bieżnik warto założyć zapasowe koło, a z tym uszkodzonym udać się do wulkanizatora. Zazwyczaj takie drobne awarie są łatwe i niedrogie w naprawie, polegającej na uszczelnieniu za pomocą tak zwanych kołków.

Ostatnią, częstą przyczyną uszkodzeń ogumienia jest jazda z nieodpowiednim ciśnieniem, której negatywny wpływ potęguje także duża prędkość i znaczne obciążenie pojazdu. Takie podróżowanie prowadzi do nieustannego uginania się opony, a w konsekwencji – jej przegrzania i nieodwracalnego zniszczenia. Może ono wywołać odparzenie, pęknięcia i fałdy w warstwie butylowej, odseparowanie się bieżnika bądź obwodowe przerwanie warstwy osnowy kordu tekstylnego.

Co może mieć wpływ na uszkodzenia opon?

Do eksploatacyjnego uszkodzenia opony najczęściej dochodzi w wyniku przebicia gumy gwoździem, kamieniem lub innym ostrym przedmiotem. Możliwość awarii zwiększa nadmierne obciążenie pojazdu, nieprawidłowe – zbyt niskie lub za wysokie – ciśnienie, a także nieodpowiedni montaż, polegający na niedopasowaniu ogumienia do felgi i do samego pojazdu.

Nierzadko występuje także uszkodzenie opony na krawężniku, spowodowane nieuwagą i najazdem na jego krawędź. Warto także wspomnieć o osłabieniu wywołanym starzeniem się materiału oraz negatywnym wpływem soli drogowej na gumę, użytą do produkcji opon. Czynniki te mogą przyczyniać się do rozwarstwiania i pękania ogumienia oraz większej podatności na uszkodzenia mechaniczne.

Jak rozpoznać uszkodzenie eksploatacyjne w czasie jazdy?

Uszkodzenia powstałe w czasie jazdy, takie jak chociażby wbity gwóźdź, mogą nie dawać początkowo żadnych wyraźnych sygnałów. Z tego względu warto zadbać o samodzielną, systematyczną ocenę stanu ogumienia. W czasie przeglądu dobrze jest kontrolować poziom ciśnienia, którego nieodpowiednia wartość jest najczęstszą przyczyną zniszczenia opon.

Jakie objawy powinny zwrócić naszą uwagę w trakcie podróżowania? Mocne drżenie kierownicy i ściąganie samochodu w jedną stronę może sugerować przebicie koła. Zbliżone, ale znacznie bardziej intensywne symptomy będą wywołane separacją bieżnika, a także wystrzałem opony, który nierzadko prowadzi do utraty panowania nad pojazdem.

W przypadku, gdy podejrzewamy przebicie bądź boczne uszkodzenie opony, powinniśmy zatrzymać się w bezpiecznym miejscu i jak najszybciej ocenić jej stan. Wskazane jest także zdjęcie pękniętego i nałożenie zapasowego koła, a następnie wizyta w warsztacie wulkanizacyjnym celem diagnozy usterki.

Czym grozi jazda z uszkodzoną oponą?

Opony są jednym z elementów samochodu, odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jazdy. Niektóre z uszkodzeń mogą stwarzać zagrożenie bezpośrednio w momencie ich zaistnienia. Inne mogą postępować stopniowo, pogarszając się wraz z upływem czasu. Niezależnie od ich rodzaju, nie wolno ich ignorować. Negatywnie wpływają bowiem na komfort i przewidywalność podróżowania, w skrajnych przypadkach zwiększając ryzyko wypadku, uszkodzenia ciała, a nawet śmierci. Ponadto im krócej będziemy jeździć na oponach ze zbyt niskim ciśnieniem, tym większa szansa na ich odnowienie.

W przypadku jakiejkolwiek awarii nie należy podejmować samodzielnych prób naprawy, lecz jak najszybciej udać się do specjalisty. Oceni on skalę uszkodzenia oraz możliwość jego ewentualnej naprawy. Natychmiastowo wycofana z eksploatacji powinna zostać opona z odklejonym bieżnikiem, odkrytą i zdeformowaną drutówką, odseparowaną lub rozerwaną gumą czy osnową, uszkodzoną wewnętrzną warstwą butylową czy też zniszczeniem wywołanym olejami lub substancjami chemicznymi.

Eksploatacyjne uszkodzenia opon mogą być spowodowane różnymi czynnikami. Przebicie gwoździem lub kamieniem, najazd na krawężnik czy pęknięcie boku negatywnie wpływają na sterowność samochodu, zwiększając ryzyko wypadku. Aby im zapobiec, warto regularnie kontrolować stan ogumienia, a w przypadku niepokojących objawów lub jego usterki – jak najszybciej skorzystać z pomocy wulkanizatora.